„Ogólnopolski Dzień bez śmiecenia” – 11 maja 2023 r

830 km edukacji ekologicznej – czyli II Międzynarodowa Akcja Czysta Odra zakończona

10 dni „mokrej roboty”, 20 tys. tysięcy wolontariuszek i wolontariuszy, 145 ton zebranych śmieci – zakończyła się druga edycja Akcji Czysta Odra. To największa w Polsce inicjatywa poświęcona sprzątaniu Odry i jej dorzecza – od źródeł aż do Bałtyku. Akcja była organizowana już drugi raz przez ekologa i podróżnika Dominika Dobrowolskiego przy wsparciu banku Credit Agricole i spółki leasingowej EFL. Do lokalnych akcji sprzątania i edukacji włączyły się setki organizacji społecznych, gmin, szkół, strażaków, wodniaków, strażników rybackich, wędkarzy oraz lokalne firmy – zgodnie z tegorocznym hasłem #OdraNasŁączy !

To była już druga edycja akcji. W ciągu 10 dni od 28 kwietnia do 7 maja usunięto z Odry i jej dopływów ponad 145 ton odpadów. Większość to jednorazowe opakowania: plastikowe i szklane butelki i aluminiowe puszki, opakowania po alkoholach („małpki”, jednorazowe butelki po piwie). Na brzegach rzek i w jej nurcie wyławiano także: opony, odpady samochodowe, śmieci poremontowe (meble) i budowlane (mnóstwo styropianu), kable, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (monitory, lodówki … .), ubrania. Były też nietypowe odpady: hulajnogi elektryczne, rowery, a nawet worek z grosikami. W akcję zaangażowało się ponad 20 tys. wolontariuszek i wolontariuszy z Polski, Czech i Niemiec, m.in. do lokalnych akcji sprzątania i edukacji włączyły się setki organizacji społecznych, gmin, szkół, strażaków, wodniaków, strażników rybackich, wędkarzy oraz lokalne firmy – zgodnie z tegorocznym hasłem #OdraNasŁączy ! Oprócz Odry sprzątane były także jej dopływy, np. Warta, Bóbr, Nysa Kłodzka, Nysa Łużycka, Pełcznica, Płonia, Bystrzyca, Oława, Widawa … oraz Zalew Szczeciński.

– Nie tylko Odra tonie w śmieciach. Wszystkie rzeki, lasy, plaże, Bałtyk pełne są jednorazowych opakowań – mówi Dominik Dobrowolski. Co roku każdy mieszkaniec Europy produkuje średnio 180 kg odpadów opakowaniowych (Eurostat 2020) z czego średnio 20–30% to opakowania po napojach. – Jako konsumenci tylko w Polsce przynosimy ze sklepów ponad 5 mln ton opakowań rocznie. Według danych Eurostatu do recyklingu w 2020 r. trafiło 55,5% odpadów, czyli nieco ponad połowa z nich. W Polsce do recyklingu trafia 30% odpadów, a reszta… . Reszta ląduje na składowiskach, w spalarniach lub w środowisku, w rzekach, w Bałtyku.

– 80% zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego to odpady trafiające z lądu, które płyną rzekami, przede wszystkim polskimi rzekami. Śmieci w Bałtyku nie ulegają biodegradacji tylko kumulacji, tworząc razem z organiczną materią (obumarłymi sinicami i glonami) pustynie siarkowodorowe, gdzie nie przeżyją żadne organizmy, oprócz bakterii siarkowych – tłumaczy Dominik Dobrowolski, i dodaje – Problem zaśmiecenia Polski to problem systemowy oraz kulturowy. Polska wciąż jest w jednym szeregu z Rosją! Wstyd! Z zanieczyszczeniem rzek i Bałtyku pomagają walczyć systemy kaucyjne. Działają one w prawie wszystkich krajach nadbałtyckich, oprócz Obwodu Kaliningradzkiego i Polski. To zaś przekłada się na zatruwanie Bałtyku. System kaucyjny to 90% skuteczności – tyle bowiem wynosi poziom odzysku materiałów w krajach, które wprowadziły kaucję na opakowania po napojach. Niestety wciąż w społeczeństwie jest także przyzwolenie na zaśmiecanie. Zawsze zaczyna się od pierwszego wyrzuconego przez dziecko papierka na ziemię, i brak naszej reakcji, a kończy na zaśmieconej Polsce. Musimy zacząć sprzątanie świata od swoich głów, jak kiedyś śpiewał Wojciech Młynarski.

Zdjęcia, filmy, relacje z tegorocznych lokalnych Akcji Czysta Odra dostępne są na stronie: https://www.facebook.com/AkcjaCzystaOdra. Zachęcamy do bezpłatnego korzystania z materiałów oraz informacji z obowiązkiem podania źródła.

Przykłady tegorocznych Akcji Czysta Odra 2023:

Wrocław. Inauguracja Akcji Czysta Odra miała miejsce 28 kwietnia we Wrocławiu na nadodrzańskich łąkach koło ZOO. Ponad pół tysiąca wrocławianek i wrocławian przyłączyło się do akcji. Wciągu dwóch godzin uwolniono Odrę od 3 ton śmieci, z których największą część stanowiły jednorazowe opakowania po napojach (puszki aluminiowe oraz szklane i plastikowe butelki, przede wszystkim po piwie i alkoholach)! W akcji wzięły udział wrocławskie szkoły, Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis, Fundacja Wroc Ma Moc i Odra Centrum, Stowarzyszenie EKO-UNIA oraz przedstawiciele różnych firm w tym głównego partnera akcji – Banku Credit Agricole. Patronami działań zostali Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk oraz Marszałek Dolnego Śląska Cezary Przybylski. Inauguracja akcji we Wrocławiu idealnie wpisała się w główne hasło akcji #OdraNasŁączy. Na Dolnym Śląsku wszystkie akcje sprzatania koordynowało Stowarzyszenie EKO-UNIA .

Szczecin. 2 dni zabawy z magnetyczny Szczecin podczas Akcja Czysta Odra zaowocowało zebraniem aż 950 kg złomu zebranego z dna Odry, który po sprzedaniu w skupie zamienił się w 922 zł zł, które zostaną wpłacone charytatywną na zbiórkę Łukasza Malca:  https://www.siepomaga.pl/lukasz-mal . Wśród najciekawszych „skarbów” były m.in.: hulajnoga elektryczna, taczka, sejf, woreczek grosików, rowery dwa, deskorolka, siekiera, tłok od silnikowego statku i kilof . W Szczecinie oraz na Pomorzu Zachodnim wszystkie akcje koordynowało Stowarzyszenie Wywrotka.

Kędzierzyn Koźle. Nie pierwszy już raz akcję w Kędzierzynie Koźlu koordynowała znana i często odwiedzana przez turystów i mieszkańców Marna Lasoki. I tym razem wodniacy nie zawiedli, wodując swoje jednostki pływające na Odrę i jej starorzecza. Kilkadziesiąt osób z chwytakami, podbierakami oczyścili szuwary, trzcinowiska i meandry Odry z blisko tony śmieci.

Berlin/Łagów – nurkowie z Berlina przyjechali do Polski i posprzątali jezioro w Łagowie. Tauchschule Seeteufel & Seeteufel in Berlin e.V. w ramach Akcji Czysta Odra już drugi raz zorganizowali akcję podwodnego sprzątania świata nad jeziorem w Łagowie (gmina w województwie lubuskim). Z dna jeziora wyłowiono kilkanaście worków z puszkami aluminiowymi, butelkami po piwie i wódce. W Lubuskim wszystkie akcje koordynowało Krośnieńskie Przedsiębiorstwo Wodociągowo z Krosna Odrzańskiego.

Wałbrzych. Akcja Czysta Odra odbywała się nie tylko na Odrze, ale na całym dorzeczu Odry. Stowarzyszenie Czysty Wałbrzych posprzątało brzegi rzeki Pełcznicy. Wolontariuszki i wolontariusze zebrali w sumie 27 worków 120 litrowych w tym poddanych wstępnej segregacji: 8 worków szkła i 19 plastiku, folii, opakowań jednorazowych, puszek i innych. Oprócz drobnicy, którą stanowiły ilościowo głównie butelki po piwie i małpki do kontenera trafiły także gabaryty: wersalka, łóżko dziecięce, materac wyciągnięty ze środka potoku oraz prę kilo złomu. Kontener został podstawiony przez Miejski Zakład Usług Komunalnych w Wałbrzychu.

Opolszczyzna. Mieszkańcy gmin Popielów i Lewin Brzeski wraz z wędkarzami i strażakami OSP spotkali się w sobotę (29.04), aby posprzątać śmieci rozrzucone przy rzece. Mimo niesprzyjającej pogody do zbierania śmieci w miejscowości Rybna zgłosiła się liczna grupa osób. W kilka godzin wolontariusze posprzątali duży obszar po obu stronach Odry. Wspaniałą robotę zrobił WOPR Brzeg, który odpowiadał za wyławianie śmieci z koryta rzeki. Dla wszystkich uczestników akcji przygotowano na koniec ciepły posiłek, a dla najmłodszych specjalne upominki. Organizatorami wydarzenia były: Rybacka Lokalna Grupa Działania „Opolszczyzna”, Gmina Popielów, Gmina Lewin Brzeski, Sołectwo Rybna i Koło Gospodyń Wiejskich Stylove z Rybnej. Patronat nad akcją objęły Wody Polskie RZGW Gliwice i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu.

Akcja Czysta Odra 2023 była zarządzana przez regionalnych koordynatorów: Dominik Dobrowolski koordynował akcje od granicy z Czechami do Opola; Stowarzyszenie EKO-UNIA koordynowało akcje na odcinku od Opola do Nowej Soli; KPWK ( Krośnieńskie Przedsiębiorstwo Wodociągowo) koordynowało akcje na odcinku od Nowej Soli do Słubic,; Stowarzyszenie Wywrotka koordynowało akcje od Słubic do Świnoujścia.

Skąd pomysł na Akcję Czysta Odra. Dominik Dobrowolski, wrocławski ekolog i podróżnik od wielu lat organizuje w Polsce akcje na rzecz ochrony rzek przed zaśmieceniem. Za swoją pracę społeczną w roku 2022 został wyróżniony tytułem Społecznika Roku Newsweek Polska. Wspólnie z przyjaciółmi postanowił zadbać o wyjątkową rzekę, bo łączącą trzy państwa: Czechy, Polskę i Niemcy. Na przełomie kwietnia i maja 2022 przeprowadził razem z lokalnymi organizacjami i 15 tys. wolontariuszek i wolontariuszy pierwszą akcję sprzątania Odry od jej źródeł do Bałtyku. Tak wyglądała pierwsza edycja akcji w 2022:  https://www.youtube.com/watch?v=5kydkhK7OM4. W tym zakończyła się sukcesem druga edycja Akcji Czysta Odra. Akcja będzie kontynuowana.

Dodatkowe informacje:
Dominik Dobrowolski, tel. 697092978
dominik@cycling-recycling.eu
www.facebook.com/AkcjaCzystaOdra